2. Mahmut, 20 Temmuz 1785 tarhinde İstanbul’da dünyaya geldi. Babası 1. Abdülhamit, annesi ise Nakşidil Sultan’dır. Şehzadeliği esnasında iyi bir eğitim görmüştür. Alemdar Mustafa Paşa, tahtta oturan 4. Mustafa’dan memnun değildi. 4. Mustafa’yı tahttan indirip, yerine tekrardan 3. Selim’i tahta oturtmak istiyordu. Bab-ı Ali’ye baskın düzenlediği sırada Sultan Mustafa, 3. Selim’i öldürttü. Baskın sonrası 4. Mustafa tahttan indirildi ve yerine 28 Temmuz 1808 tarihinde kardeşi 2. Mahmut tahta oturtuldu.

Uzun yıllardır Osmanlı’da uygulanan Müsadere usulünü Sultan Mahmut kaldırmıştır. Nâzırlıkları da kuran Sultan Mahmut’tur. Sultan Mahmut, her padişahın istediği gibi yenilemek istiyordu. Hükümdarlık süresi boyunca da hep bunun için çalışmıştır. Tahta oturduğu sene Atanlar ile Sened-i İttifak’ı imzaladı. Yeni bir düzenli ordu kuruldu. Bu orduya da Serkban-ı Cedit ordusu denildi. Ancak ordunun kurulmasından yeniçeriler rahatsız oldular. İsyan çıkardılar. İsyanın dağılması için yeni kurulan ordu dağıtıldı. 

1812 yılında Rusya ile Bükreş Antlaşması imzalandı. Avrupa’da, birer birer isyanlar da çıkmaya başladı. Bütün isyanları Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa bastırmayı başardı. Rusya, Osmanlı’ya tekrardan saldırdı. Osmanlı’nın içlerine kadar sokuldular. Osmanlı’nın isteği üzerine 1829 yılında Edirne Antlaşması imzalandı. Yunanistan, Sultan Mahmut döneminde bağımsız hale geldi. 1833 yılında Rusya ile Hünkar İskelesi Antlaşması imzalandı. Yeniçeri Ocağını, 2. Mahmut’da kaldırmak istiyordu. Kendisinden önceki padişahları başına gelenlerden ders alarak çalışmalarına sessiz bir şekilde devam etti. 15 Haziran 1826 tarihinde Yeniçeri Ocağı resmi olarak kaldırıldı. Yeniçerilerin de isyan çıkarmasına müsade edilmedi. Bu olaya “Vaka-i Hayriye” denilmiştir. 2. Mahmut, 1 Temmuz 1823 tarihinde İstanbul’da vefat etti. 2. Mahmut’un yerine tahta oğlu 1. Abdülmecit oturdu. Türbesi İstanbul’da bulunmaktadır.