3. Selim, 24 Aralık 1761 tarihinde İstanbul’da dünyaya geldi. Babası 3. Mustafa, annesi ise Mihrişah Valide Sultan’dır. Çok iyi bir saray eğitimi almıştır. Şehzadeliği zamanında tahtta amcası 1. Abdülhamid oturuyordu. 1. Abdülhamid, Rusların Öçi Kale’sinde bulunan 25 binden fazla Müslümanı katlettiğini öğrendiğinde felç geçirdi. Kısa bir süre sonra da vefat etti. Amcası 1. Abdülhamid’in vefat etmesi üzerine 7 Nisan 1789 tarihinde tahta 3. Selim oturdu. 3. Selim, Osmanlı İmparatorluğu’nun 28. padişahıdır ve 107. İslam halifesidir. 18 yıl tahtta oturmuştur.

3. Selim, Osmanlı’yı her alanda yenilemek ve Batı’yla yarışır bir hale getirmek istiyordu. Bunu da Batı’yı taklit ederek yapılabileceğine inanıyordu. Tahta oturduğu yıl İsveç ile İttifak Antlaşması yapıldı. Avusturya ile savaş devam ediyordu. Avusturya ordusu, Osmanlı ordusunu bozguna uğrattı. 1791 yılında Ziştovi Antlaşması yapıldı. Bu antlaşma ile Osmanlı kaybettiği toprakları geri alma imkanı buldu. Rusya’da 1789 yılında Foksan ve Bozge bozgunlarına uğradı. 10 Ocak 1792 tarihinde Rusya ile Yaş Antlaşması imzalandı. Bu antlaşma ile Kırım’ın, Rusların olduğu resmen tanındı.

Sultan Selim, düzenli bir ordu kurmak, yeniçeri ocağını da kaldırmak istiyordu. Bunun için de Bostancı Tüfenkçisi ocağı kuruldu ve yeniçeri sayısı azaltıldı. Yeni kurulan ordu birkaç başarıya imza attı. Bu dönemde Avrupa’ya daimi elçilikler de açıldı. Fransa, Mısır’ı işgal etti. Bunun üzerine hemen Fransa’ya savaş ilan edildi. Fransa ordusunun başında Napolyon Bonapart vardı. Osmanlı, Fransa’nın Mısır’da bulunan ordusunda saldırdı. Fransa ordusu, Osmanlı ordusuna fazla dayanamadı. Böylece Mısır işgalden kurtulmuş oldu. 1802 yılında Fransa ile El-Ariş Antlaşması yapıldı.

Yeniçeriler, yeni Nizam-ı Cedit ordusunu istemiyorlardı ve Kabakçı Mustafa’nın etrafında toplanarak isyan ettiler. Yabancı devletlerin ve Şehzade 4. Mustafa’nın desteğiyle isyan büyümüştü. İsyancılar Nizam-ı Cedit ordusunun dağıtılmasını istiyorlardı. Sultan Selim, isyancıların baskısına daha fazla dayanamadı ve Nizam-ı Cedit ordusunu dağıttı. Ancak isyancılar durmak bilmiyorlardı. Bu sefer de Sultan Selim’i tahttan indirmek ve yerine Şehzade Mustafa’yı tahta oturtmak istiyorlardı. Sultan Selim, bu isteklerini öğrenince tahttan çekildi. 3. Selim’in yerine tahta 4. Mustafa oturdu. 3. Selim, 1 yıl sonra da 28 Temmuz 1808 tarihinde yeğeni 4. Mustafa’nın isteği üzerine öldürüldü. Türbesi İstanbul’da bulunmaktadır.