3.919 kilometrekarelik bir yüzölçümüne sahiptir. 2019 yılı verilerine göre nüfusu 365.910’dur. Bu nüfusun yarısını erkekler, yarısını da kadınlar oluşturmaktadır. Türkiye’nin, göç veren şehirleri arasındadır. 1990 yılında nüfusu 350 binden fazlaydı. Karadeniz Bölgesinde bulunmaktadır. İl plaka kodu 53’tür. Komşuları Trabzon, Erzurum, Gümüşhane ve Artvin’dir. Kuzeyinde Karadeniz vardır. Rize’nin, merkez hariç 11 tane ilçesi vardır. Bunlar Çayeli, Pazar, Andeşe, Kalkandere, Fındıklı, Güneysu, İkizdere, İyidere, Derepazarı, Çamlıhemşin ve Hemşin’dir. Şehrin, 300’den fazla köyü vardır.

Rize topraklarının %78’i dağlardan, %21’i platolardan ve %1’i de ovalardan meydana gelmektedir. Şehrin en yüksek dağı 3.737 metre yüksekliğe sahip olan Kaçkar Dağı’dır. Barut Dağı, Demir Dağı, Ziglat Dağı ve Hipot Dağı’da şehirde bulunan diğer dağlardır. Akarsuları; Büyükdere, Fırtına Deresi ve İkizdere’dir. Ordu’ya, karasal iklim hakimdir. Şehir, orman bakımından zengindir. Çay, patates, fındık, fasulye, buğday, mısır ve meyveler şehirde yetiştirilmektedir.

Şehrin adının nereden geldiği hakkında birçok rivayet bulunmaktadır. Ancak hangisinin doğru olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Rize, milattan önce Pontus krallığı’nın ve Roma İmparatorluğu’nun hakimiyetine girmişti. Milattan sonra ise 395’de Bizans İmparatorluğu’nun, 737’de Arapların, 1908’de Danışmendlilerin, 1204’de Trabzon Rum İmparatorluğu’nun egemenliği altına girmiştir. En son ise 1509 yılında Osmanlı İmparatorluğu, Rize’yi fethetmiştir. 1916 yılında Rusya tarafından işgal edildi. 2 yıl sonra işgalden kurtuldu ve Türkiye Cumhuriyeti’nin bir ili oldu.