19.242 kilometrekarelik bir yüzölçümüne sahiptir. 2019 yılı verilerine göre nüfusu 2.061.793’tür. Bu nüfusun%50,5’i erkeklerden, %49,5’i de erkeklerden oluşmaktadır. Hızlı nüfus artışı göstermektedir. 1990 yılında nüfusu 600 bini geçkindi. Nüfusun %55’i şehirlerde, %45’i de köyde yaşamaktadır. Doğu Anadolu Bölgesinde bulunmaktadır. İl plaka kodu 63’tür. Şehirde, 600’den fazla köy vardır. Komşuları Diyarbakır, Gaziantep, Mardin ve Adıyaman’dır. Suriye ile de sınırı bulunmaktadır. Şanlıurfa’nın, 13 tane ilçesi vardır. Bunlar Eyyubiye, Haliliye, Siverek, Viranşehir, Karaköprü, Akçakale, Suruç, Birecik, Harran, Ceylanpınar, Bozova, Hilvan ve Halfeti’dir.

Şanlıurfa topraklarının %62’si platolardan, %22’si dağlardan ve %16’sı da ovalardan meydana gelmektedir. Şehrin en yüksek dağı 3.120 metre yüksekliğe sahip olan Tektek Dağları’dır. Diğer dağları Karacadağ, Nemrut Dağı, Arat Dağı, Kolazan Dağı ve Germuş Dağı’dır. En büyük ovası, Harran Ovası’dır. Fırat Irmağı, Karakoyun Deresi, Habur Suyu ve Zengeçur Çayı ise şehirde bulunan akarsulardır. Gölleri; Büyükgöl, Küçükgöl ve Halilürrahman Gölü’dür. Şanlıurfa’ya, Karasal iklim hakimdir. Halk, geçimini tarım ile sağlamaktadır. Şehirde yetişen ürünler buğday, darı, nohut, patates, pamuk, kenevir, antep fıstığı, susam ve burçak’dır.

Eskin eski adı “Edessa”idi. Şehir, Arapların kontrolüne geçtikten sonra adı, Urfa olmuştur. Urfa halkının, Kurtuluş Savaşı sırasında İngilizlere ve Fransızlara karşı gösterdikleri kahramanlıktan dolayı şehre, “Şanlı” unvanı verilmiş ve adı “Şanlıurfa” olarak değiştirilmiştir. Şanlıurfa’ya, milattan önce Hurriler, Asurlular, Medler ve Persler hakim olmuşlardır. Milattan sonra ise Roma İmparatorluğu’nun, Bizans İmparatorluğu’nun, Selçukluların, Haçlıların, Eyyubbilerin, İlhanlıların ve Safevilerin eline geçmiştir. 1517 yılında Osmanlı İmparatorluğu himayesi altına girmiştir. 1919-1920 yılları arsında İngilizlerin ve Fransızların işgaline uğramıştır. Urfa Kalesi, Sultantepe, Ak Camii, Lidar Höyük ve Kurban Höyük şehirde bulunan tarihi yerlerdir.